Không thể phủ nhận rằng Biophilic đã trở một xu hướng phong cách kiến trúc rất được ưa chuộng, nhất là ở các nước phương Tây. Những chủ đề liên quan đến việc kết nối không gian sống lại với thiên nhiên hay những lời khuyên “Làm thế nào để trồng được một khu vườn khi bạn ở trong lòng thành phố?” là những từ khóa được tìm kiếm, và là yếu tố quan tâm của khác hàng khi lựa chọn mua một căn nhà.
Biophilic là phong cách thiết kế có sự chú trọng đến việc kết nối không gian sống, làm việc và học tập đến gần với thiên nhiên hơn, điều này giúp cho tinh thần vẫn thể chất luôn được thư thái, tái tạo lại năng lượng và khơi dậy nguồn cảm hứng cho bản thân.
Ở Việt Nam, chắc hẳn các bạn đã nghe nhiều đến cụm từ “Kiến trúc xanh” – là các công trình nhà ở được xây dựng với thiết kế mang không gian sống đến gần hơn tới môi trường thiên nhiên và tăng khả năng phát triển bền vững. Biophilia chính là bước tiến dài hơn của “Kiến trúc xanh” khi mang hơi thở của tự nhiên vào không gian nội – ngoại thất, bổ khuyết và kiến tạo cho các công trình trở nên sống động, mềm mại hơn so với các những kiến trúc hiện đại thông thường.
Biophilic Design là thiết kế mang nhiều giá trị về tinh thần lẫn thể chất cho các gia chủ, phong cách có 3 nguyên tắc cốt lõi chính:
- Kết nối trực tiếp: Khi nhắc đến Biophilic Design mọi người thường nghĩ ngay tới 1 mảng thiên nhiên được phủ đầy cây xanh. Đây có thể hiểu đúng nhưng chưa đầy đủ. Thiên nhiên phải bao gồm nước, ánh sáng tự nhiên, gió trời, đất, sỏi, gỗ, đá tự nhiên, màu sắc,…kết hợp nên.
- Tạo ra được bầu không khí: Điều quan trọng hơn cả việc sử dụng hoàn toàn cây xanh là chúng ta phải tạo ra một bầu không khí hoàn toàn thiên nhiên, được cảm nhận thông qua đa giác quan. Các yếu tố như màu sắc, hoa văn, vật liệu tự nhiên,… cũng đóng góp rất nhiều. Giờ đây, chúng ta có thể thêm cả các thiết kế lấy cảm hứng từ hệ sinh thái, ứng dụng công nghệ mới hiện nay cũng giúp đỡ cho con người rất nhiều.
- Tạo ra một nơi chữa lành và cân bằng ngay tại nhà: Thực tế cho thấy rằng không phải lúc nào cũng có các kỳ nghỉ thưởng xuyên trong năm để thư giản. Chúng ta không thể nào để đầu óc mệt mỏi suốt trong vòng 10 tháng và dành 2 tháng để đi nghỉ mát và hồi phục lại tinh thần lẫn thể chất. Thay vào đó, bạn hãy biến hóa không gian sống của mình, đôi khi chỉ cần một vài góc nhỏ trong nhà là bạn đã có nơi có thể chữa lành, nghỉ ngơi và tái tạo lai năng lượng mỗi ngày.
Các nghiên cứu cho thấy rằng màu xanh lá có liên hệ mạnh mẽ với sự sáng tạo. Chỉ cần đưa một cây xanh vào trong không gian sống hay văn phòng làm việc,… có thể giúp cải thiện năng suất và hiệu quả làm việc, khơi dậy ý tưởng sáng tạo và tạo động lực thúc đẩy tạo ra những kết quả tốt.
Thuật ngữ Biophilic là do EO Wilson đặt ra vào năm 1984. Đề cập đến khuynh hướng gắn bó với môi trường tự nhiên và tìm kiếm sự kết nối ở xung quanh. Từ này có nghĩa là “tình yêu cuộc sống hoặc hệ thống sống”. Biophilia lần đầu tiên được sử dụng để miêu tả xu hướng tâm lý dễ dàng bị thu hút bởi những vật thể sống. Dần về sau, Biophilic trở thành khái niệm trong kiến trúc và xây dựng, dùng để kết nối lại con người với tự nhiên lại gần với nhau, hỗ trợ giải tỏa tâm lý và nhận thức cho con người, thông qua cách sử dụng ánh sáng, sinh vật sống, các hình dạng và các tính năng tự nhiên.
Lĩnh vực kiến trúc cuối cùng cũng đã bắt kịp điều mà cơ thể luôn muốn nói với chúng ta. Không ai có thể sống mà không có mối liên kết gì với thiên nhiên. Thật ra, thiết kế theo phong cách Biophilic không phải là một khái niệm mới nếu bạn biết đến “vườn treo Babylon”.
Mang cuộc sống đến gần với thiên nhiên hơn không phải đơn giản là đặt một chậu cây vào góc nào đó của căn nhà đang ở, hay hay đơn giản chỉ cần thêm một cái cửa sổ. Một số yếu tố quan trọng mà các kiến trúc sư thường sử dụng để đưa phong cách Biophilic vào dự án của mình:
Một số tòa nhà được xây dựng, bố trí để có tầm nhìn hướng thẳng ra biển hay cảnh quan cây xanh. Khi thiết kế nhà cho các khu đô thị thì các kiến trúc sư thương ưu tiên thiết kê không gian sân vườn rộng, thoáng đãng với thảm thực vật xanh phong phú. Từ đó để cư dân có cơ hội dễ dàng tiếp cận với thiên nhiên.
Những người thường dành phần lớn thời gian trong nhà để làm việc, thường ít có cơ hội để “hít thở không khí trong lành”. Các kỹ sư để cải thiện điều đó bằng các đưa phong biophilic vào trong thiết kế. Các cửa sổ có thể mở được, giếng trời được thông với khu vườn bên ngoài. Hệ thống thông gió giúp thúc đẩy việc trao đổi khí thuận lơi, và mang hơi thở thiên nhiên, lành mạnh đến từng ngóc ngách trong nhà.
Tiếp cận với ánh sáng tự nhiên là điều quan trọng mang lại năng lượng cho cơ thể lẫn tâm hồn. Dư thừa ánh sáng có thể gây khó chịu trong khi thiếu hụt có thể làm giảm đi cảm giác vui vẻ. Các thiết kế hợp lý như thiết bị che nắng, hướng và tỷ lệ cửa sổ cần được xem xét chính xác để tối ưu hóa ánh sáng ban ngày.
Mặc dù trang bị nhiều cửa sổ là giải pháp đơn giản nhất cho vấn đề này. Nhưng không phải lúc nào cũng có tính khả thi cao. Các giải pháp thay thế có thể sử dụng như: các hệ thống ống thông cho phép ánh sáng khuếch tán đều vào không gian sống bên trong,…
Vấn đề tiếng ồn đến từ hệ thống thang máy, máy móc, phương tiện xung quanh,… Có thể cải thiện thông qua các tấm cách âm. Phong cách biophilic ưu tiên biện pháp đặt đồ nội thất ở vị trí thiết yếu như: sử dụng nước để che đi âm thanh không mong muốn,… Những bức tường nhân tạo xanh và mái nhà không chỉ tạo thêm điều kiện gắn kết với môi trường thiên nhiên có thể làm giảm hiệu ứng nhiệt độ đô thị.
Vật liệu là mảnh ghép khi muốn gắn kết con người với không gian thiên nhiên. Gần như tất cả sản phẩm được trang bị đều có cơ hội phản ánh thiên nhiên. Cho dù đó chỉ là bức tranh mang màu sắc tự nhiên, hay bức tranh tường phong cảnh, vật liệu gỗ… đều phản ánh tự nhiên.
Không gian sống ảnh hưởng rất lớn đến tâm trạng của chúng ta, do đó mang kiến trúc theo phong cách thiết kế biophilic để có thể làm giảm đi sự căng thẳng, cải thiện chức năng nhận thức, và sáng tạo. Đồng thời, góp phần cải thiện sức khỏe tổng thể từ tâm hồn lẫn thể chất. Các khu vực mà ánh sáng tự nhiên phản chiếu sẽ liên quan trực tiếp và mang lại nguồn cảm xúc tích cực đến sức khỏe và sự hài lòng tại nơi sống và làm việc.